Wiktionary:የቱርክኛ ቅድመ-ታሪካዊ አመጣት ሷዴሽ ዝርዝር
Appearance
የቱርክኛ አመጣጥ ታሪክ ሷዴሽ
[አርም]ቁ#. | አማርኛ | ዘመናዊ ቱርክኛ (1920 ዓም-አሁን) | ኦቶማን ቱርክኛ (~1300-1920 ዓም.) | ጥንታዊ ቱርክኛ (~600-1300 ዓም.) | ቅድመ ቱርክኛ (100 ዓክልበ-100 ዓም.?) | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | እኔ | ben በን | በን | በን | *በን | ||
2 | አንተ፣ አንቺ | sen ሰን | ሰን | ሰን | *ሰን | ||
3 | እርሱ፣ እርሷ | o ኦ | ኦል | ኦል | * | ||
4 | እኛ | biz ብዝ | ብዝ | ቢዝ | *ቢር | ||
5 | እናንተ | siz ስዝ | ስዝ | ሲዝ | *ሲር | ||
6 | እነሱ | onlar ኦንላር | |||||
7 | ይህ፣ ይህች | bu ቡ | ቡ | ቡ | *ቡን | ||
8 | ያ፣ ያች | şu ሹ | ሾል | ኦል | * | ||
9 | እዚህ | burada ቡራዳ | |||||
10 | እዚያ | orada ኦራዳ | |||||
11 | ማን | kim ኪም | ኪም | ኪም | *ኪም | ||
12 | ምን | ne ኔ | ኔ | ኔ | *ኔ | ||
13 | የት | nerede ነረደ | ሃኒ | ካኒ | *ካይዳ | ||
14 | መቼ | ካችታ | ቃጫን | ||||
15 | እንዴት | ናስል | ነጭውክ | ||||
16 | አይ... ም | ደጂል፣ ዮክ | ዮክ | ዮክ | *ደግውል፣ ዮክ | ||
17 | ሁሉ | ብውትውን | ብውትውን | ብውትውን | *ባር | ||
18 | ብዙ | ቾክ | ቾክ | ቾክ | *ቾክ | ||
19 | አንዳንድ | ባዚ | |||||
20 | ጥቂት | አዝ | አዝ | *አር | |||
21 | ሌላ | ባሽካ | |||||
22 | አንድ | ቢር | ቢር | ቢር | *ቢር | ||
23 | ሁለት | ኢኪ | ኤኪ | *ኤኪ | |||
24 | ሦስት | እውች | እውጭ | *እውጭ | |||
25 | አራት | ዶርት | ቶርት | *ቶርት | |||
26 | አምስት | ቤሽ | ቤሽ | ቤሽ | *ቤሽ | ||
27 | ትልቅ | ብውይውክ | ብውይውክ | በድውክ | *በድውክ | ||
28 | ረጅም | ኡዙን | ኡዙን | ኡዙን | *ኡሪን | ||
29 | ሰፊ | ገኒሽ | ኬንግ | *ጌንግ | |||
30 | ወፍራም | ካልን | ካልን | ካልን | *ካልንግ | ||
31 | ከባድ | አጅር | አግር | *ኢያግር | |||
32 | ትንሽ | ክውችውክ | ኪችውግ | *ኪችውግ | |||
33 | አጭር | ክሳ | ክስጋ | *ክስጋ | |||
34 | ጠባብ | ዳር | ታር | *ታር | |||
35 | ቀጭን | ኢንጀ | ዪንችገ | *ዪንጭገ | |||
36 | ሴት | ካድን | ካድን | ካቱን | |||
37 | ወንድ | ኤር | ኤር | ኤር | *ኤር | ||
38 | ሰው | ክሺ | ኪሺ | ኪሺ | *ኪሊ | ||
39 | ልጅ | ቾጁክ | ባላ | *ባላ | |||
40 | ሚስት | ካድን | ካድን | ካቱን | |||
41 | ባል | ኤር | ኤር | ኤር | *ኤር | ||
42 | እናት | anne አኔ | አና | *አና | |||
43 | አባት | አታ | አታ | አታ | *አታ | ||
44 | እንስሳ | ኸይቫን | *አንግ | ||||
45 | ዓሣ | ባልክ | ባልክ | ባልክ | *ባልክ | ||
46 | ወፍ | ኩሽ | ኩሽ | ቁሽ | *ኩል | ||
47 | ውሻ | ኢት | ኢት | እት | *እት | ||
48 | ቅማል | ቢት | ቢት | ቢት | *ብት | ||
49 | እባብ | ይላን | ይላን | ይላን | *ይላን | ||
50 | ትል | ኩርት | ኩርት | ኩርት | *ኩርት | ||
51 | ዛፍ | አጃጭ | ይጋች | *አጋች | |||
52 | ደን | ኦርማን | ኦርማን | ኦርማን | *ኦርማን | ||
53 | በትር | ቹቡክ | ቺቡክ | ችፕክ | *ጭፕ | ||
54 | ፍሬ | የሚሽ | ዬሚሽ | *ዬሚልጭ | |||
55 | ዘር | ቶሁም | *ኡሩግ | ||||
56 | ቅጠል | ያፕራክ | ያፑርጋክ | *ያፑርጋክ | |||
57 | ሥር | ኮክ | ኮክ | ኮክ | *ኮክ | ||
58 | ቅርፊት | ካቡክ | ካብክ | *ካፑክ | |||
59 | አበባ | ችቸክ | ችቸክ | ችቸክ | *ቸቸክ | ||
60 | ሣር | ኦት | ኦት | ኦት | *ኦት | ||
61 | ገመድ | ኢፕ | ዪፕ | ||||
62 | ቆዳ | ዴሪ | ዲሪ | ቴሪ | *ቴሪ | ||
63 | ሥጋ | ኧት | ኧት | ኧት | *ኧት | ||
64 | ደም | ካን | ካን | ካን | *ካን | ||
65 | አጥንት | ኬሚክ | ሶንግውክ | *ሲንጎክ | |||
66 | ቅባት | ያ | ያግ | *ያግ | |||
67 | ዕንቁላል | ዩሙርታ | ዩሙርትካ | *ዩሙርትካ | |||
68 | ቀንድ | ቦይኑዝ | ቦይኑዝ | ቡኑዝ | *ቡይንጉር | ||
69 | ጅራት | ኩይሩክ | ኩይሩክ | ቁድሩቅ | *ኩድሩክ | ||
70 | ላባ | ትውይ | ትውግ | ||||
71 | ጸጉር | ሳች | ሳች | ሳች | *ሳጭ | ||
72 | ራስ | ባሽ | ባሽ | ባሽ | *ባልጭ | ||
73 | ጆሮ | ኩላክ | ቁላቅ | ቁልቃቅ | *ኩልካክ | ||
74 | ዐይን | ጎዝ | ኮዝ | *ኮር | |||
75 | አፍንጫ | ቡሩን | ቡሩን | ቡሩን | *ቡሩን | ||
76 | አፍ | አዕዝ | አግዝ | *አግር | |||
77 | ጥርስ | ዲሽ | ዲሽ | ዲሽ | *ዲል | ||
78 | ምላስ | ዲል | ትል | *ቲል | |||
79 | ጥፍር | ትርናክ | ትርናክ | ትርንጋቅ | *ድርንጋክ | ||
80 | እግር | አያክ | አዳክ | *ሃዳክ | |||
81 | ባት | ||||||
82 | ጉልበት | ዲዝ | ዲዝ | ዲዝ | *ዲር | ||
83 | እጅ | ኤል | ኤሊግ | *ኤሊግ | |||
84 | ክንፍ | ካናት | ካናት | ካናት | *ካይናት | ||
85 | ሆድ | ካርን | ካርን | ካርን | |||
86 | አንጀት | ባዕርሳክ | ባግርሳክ፣ ኢጨግው | *ኢጭ | |||
87 | አንገት | ቦዩን | ቦዩን | ቦዩን | *ቦይን | ||
88 | ጀርባ | አርካ | አርካ | አርካ | *አርካ | ||
89 | ጡት፣ ደረት | ግዮግውስ | ኮግውዝ | *ኮግውር | |||
90 | ልብ | ይውረክ | ይውረክ | ይውረክ | *ይውረክ | ||
91 | ጉበት | ካራጂዬር | ባጅር | *ቢያግር | |||
92 | ጠጣ | ኢችመክ | ኢች- | ||||
93 | በላ | የመክ | የመክ | ዬ- | *ዬ- | ||
94 | ነከሰ | እስርማክ | እስር- | *እስር- | |||
95 | ጠባ | ኧመክ | ኧመክ | *ኧም- | |||
96 | ተፋ | ትውክውርመክ | |||||
97 | አስታወከ | ኩስማክ | ኩስ- | ||||
98 | ነፋ | ኧስመክ | |||||
99 | ተነፈሰ | ሶሉማክ | ሶሉማክ | *ሶግሊ- | |||
100 | ሳቀ | ግውልመክ | ክውል- | ||||
101 | አየ | ግዮርመክ | ጎርመክ | ኮር- | *ኮሪ- | ||
102 | ሰማ | ኢሺትመክ | ኢሺትመክ | ኤሺት- | *ኤሊት- | ||
103 | አወቀ | ብልመክ | ቢል- | *ቢል- | |||
104 | አሠበ | ድውሽውንመክ | ሳ- | *ሳ-፣ *ድውልውን- | |||
105 | አሽተተ | ኮክላማክ | |||||
106 | ፈራ | ኮርክማክ | |||||
107 | አንቀላፋ | ኡዩማክ | ኡዩማክ | ኡዲ | *ኡዲ- | ||
108 | ኖረ | ያሻማክ | ያሻ- | *ያል- | |||
109 | ሞተ | ኦልመክ | ኦልመክ | *ኦል- | |||
110 | ገደለ | ኦልድውርመክ | |||||
111 | ተዋጋ | ሳቫሽማክ | |||||
112 | አደነ | አቭላማክ | |||||
113 | መታ | ቩርማክ | ኡር-፣ | *ሁር- | |||
114 | ቈረጠ | ከስመክ | ኬስ- | *ክር- | |||
115 | ሠነጠቀ | ያርማክ | ያርማክ | *ያር- | |||
116 | ወጋ | ብቻክላማክ | |||||
117 | ጫረ | ትርማላማክ | *ድርንጋ- | ||||
118 | ቆፈረ | ካዝማክ | ካዝ- | *ካር- | |||
119 | ዋኘ | ይውዝመክ | ይውዝመክ | ይውዝ- | *ይውር- | ||
120 | በረረ | ኡችማክ | ኡች- | *ኡች- | |||
121 | ተራመደ | ይውርውመክ | ይውርውመክ | *ይውሪ- | *ይውሪ- | ||
122 | መጣ | ገልመክ | ከል- | *ገል- | |||
123 | ተኛ | ያትማክ | ያት- | *ያት- | |||
124 | ተቀመጠ | ኦቱርማክ | ኦቱርማክ | ኦቱር- | *ኦልቱር- | ||
125 | ቆመ | ዱርማክ | ቱር- | *ዱር- | |||
126 | ዞረ | ዶንመክ | |||||
127 | ወደቀ | ድውሽመክ | ድውሽመክ | ትውሽ- | *ድውል- | ||
128 | ሰጠ | ቬርመክ | ቤር- | *ቤር- | |||
129 | ያዘ | ቱትማክ | ቱትማክ | ቱት- | *ቱት- | ||
130 | ጨመቀ | ስክማክ | ስክ- | ||||
131 | ፈተገ | ስውርትመክ | ስውርትመክ | *ስውርት- | |||
132 | አጠበ | ይካማክ | ያይካማክ | ዩ- | *ዩብ- | ||
133 | አበሰ | ሲልመክ | ሲልመክ | *ሲል- | |||
134 | ሳበ፣ ጐተተ | ቸክመክ | ቸክመክ | ታርት- | *ዳርት- | ||
135 | ገፋ | ኢትመክ | ኢት- | *ኢት- | |||
136 | ጣለ | አትማክ | አትማክ | አት- | *አት- | ||
137 | አሠረ | ባዕላማክ | ባግላ | ||||
138 | ልብስን ሰፋ | ዲክመክ | ቲክ- | *ዲክ- | |||
139 | ቆጠረ | ሳይማክ | ሳይማክ | *ሳይ- | |||
140 | አለ | ደመክ | ቴ- | *ቴ- | |||
141 | ዘፈነ | ኦትማክ | እውትማክ | ኦት- | *ኦት- | ||
142 | ተጫወተ | ኦይናማክ | ኦይናማክ | ኦይና- | |||
143 | ተንሳፈፈ | ይውዝመክ | ይውዝመክ | ይውዝ- | *ይውር- | ||
144 | ፈሰሰ | አክማክ | አክ- | *አክ- | |||
145 | በረደ | ዶንማክ | ዶንግማክ | ቶንግ- | *ዶንግ- | ||
146 | አበጠ | ሺሽመክ | ሺሽመክ | *ሲልች- | |||
147 | ፀሐይ | ግውነሽ | ግውነሽ | ክውነሽ | *ግውነል | ||
148 | ጨረቃ | አይ | አይ | *አንክ | |||
149 | ኮከብ | ይልድዝ | ዩልቱዝ | *ዩልዱር | |||
150 | ውኃ | ሱ | ሱ | ሱብ | *ስብ | ||
151 | ዝናብ | ያዕሙር | ያጅሙር | *ያግቡር | |||
152 | ወንዝ | እርማክ | ይርማክ | ||||
153 | ሐይቅ | ግዮል | ኮል | *ኮል | |||
154 | ባሕር | ደኒዝ | *ተንጊር | ||||
155 | ጨው | ቱዝ | ቱዝ | ቱዝ | *ዱር | ||
156 | ድንጋይ | ታሽ | ታሽ | ታሽ | *ድያል | ||
157 | አሸዋ | ኩም | ኩም | ኩም | *ኩም | ||
158 | አቧራ | ቶዝ | ቶዝ | ቶዝ | *ቶር | ||
159 | መሬት | ቶፕራክ | ቶፕራክ | ቶፕራክ | *ቶፕራክ | ||
160 | ደመና | ቡሉት | ቡሉት | ቡልት | *ቡልት | ||
161 | ጉም | ዱማን | ቱማን | *ቱማን | |||
162 | ሰማይ | ግዮክ | ኮክ | *ኮክ | |||
163 | ንፋስ | የል | የል | የል | *የል | ||
164 | አመዳይ | ካር | ካር | ካር | *ካር | ||
165 | በረዶ | ቡዝ | *ቡንር | ||||
166 | ጢስ | ዱማን | *ትውትስውግ፣ *ትውትውን | ||||
167 | እሳት | ኦድ | *ኦት | ||||
168 | አመድ | ክውል | ክውል | ክውል | *ክውል | ||
169 | ተቃጠለ | ያንማክ | ያንማክ | *ያን- | |||
170 | መንገድ | ዮል | ዮል | ዮል | *ዮል | ||
171 | ተራራ | ዳዕ | ታግ | *ዳግ | |||
172 | ቀይ | ክዝል | ክዝል | ክዝል | *ክርል | ||
173 | አረንጓዴ | የሺል | ያሽል | *ያልል | |||
174 | ቢጫ | ሳሪ | ሳሪ | ሳርግ | ስያርግ | ||
175 | ነጭ | አክ | አክ | አክ | አክ | ||
176 | ጥቁር | ካራ | ካራ | ካራ | *ካራ | ||
177 | ሌሊት | ግየጀ | ገቸ | ኬቸ | *ጌቸ | ||
178 | ቀን | ግውን | ግውን | ክውን | *ግውን | ||
179 | አመት | ይል | ይል | ይል | *ይል | ||
180 | ሙቅ | ይልክ | c=mid | ይሊ | *ህሊ | ||
181 | ቅዝቃዛ | ሶዉክ | ሶግክ | *ሶግክ | |||
182 | ሙሉ | ዶሉ | ቶሉ | *ቶል | |||
183 | አዲስ | የኒ | ያንጊ | *ያንጊ | |||
184 | አሮጌ | ኧስኪ | ኧስኪ | ኧስኪ | *ኧስክው | ||
185 | ጥሩ | ኢዪ | ኤይው | ኧድግው | *ኧድግው | ||
186 | መጥፎ | ያማን | ያማን | ያማን | *ያማን | ||
187 | በስባሳ | ችውርውክ | |||||
188 | እድፋም | ኪርሊ | |||||
189 | ቀጥተኛ | ዶዕሩ | ቶግሩ | ||||
190 | ክብ | ዩቫርላክ | *ዶግ | ||||
191 | ስለታም | ከስኪን፣ ሲቭሪ | ስውቭሪ | ||||
192 | ደደብ | ኮር | |||||
193 | ለስላሳ | ድውዝ | |||||
194 | እርጥብ | እስላክ፣ ያሽ | |||||
195 | ደረቅ | ኩሩ | ኩሩግ | *ኩርክ | |||
196 | ትክክለኛ | ዶዕሩ | ቶግሩ | ||||
197 | ቅርብ | ያክን | ያቅን | *ያክ- | |||
198 | ሩቅ | እራክ | እራክ | እራክ | *እራክ | ||
199 | ቀኝ | ሳው | ሳግ፣ ኦንግ | *ኦንግ | |||
200 | ግራ | ሶል | ሶል | ሶል | *ሶል | ||
201 | በ... | -ዳ፣ -ደ | |||||
202 | በ... ውስጥ | ኢቺንደ | |||||
203 | ከ... ጋር | ኢለ | |||||
204 | እና | ኢለ | |||||
205 | ቢ... (ኖሮ) | ኢሰ | |||||
206 | በ... ምክንያት | ኢቺን | እውችውን | ||||
207 | ስም | አድ | አድ | አት | *አት |